Απόψεις επί της Διαβούλευσης της ΡΑΕ για τα "κόκκινα" τιμολόγια ηλεκτρισμού (28/8/2025)

Συμμετείχα στην Αυγουστιάτικη Διαβούλευση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας στέλνοντας τα πιο κάτω, (τα οποία πήραν αρ. πρωτοκόλλου ΡΑΑΕΥ I-401023 στις 28/08/2025):

Απόψεις για τη «Συμπληρωματική της από 9 Απριλίου 2025 Δημόσιας Διαβούλευσης του κλάδου Ενέργειας της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων για την επιβολή ρυθμιστικών μέτρων στην προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας σε Πελάτες κατά το άρθρο 23 του ν.4001/2011, όπως ισχύει»

Βασικές θέσεις:

-   Η ΡΑΕ έχει καταστεί μέρος του προβλήματος ακριβού ηλεκτρισμού στην Ελλάδα.

-   Η ΡΑΕ οφείλει να ανταποκριθεί στο ρόλο της για την προστασία των καταναλωτών ΜΕΙΩΝΟΝΤΑΣ τον αριθμό τιμολογίων, μεταξύ των οποίων καλείται να επιλέξει κάθε καταναλωτής. Η προσθήκη «κόκκινου» και εφεξής οποιουδήποτε νέου χρώματος, ουδόλως συμβάλει στην εξυπηρέτηση των καταναλωτών, στη διαφάνεια της αγοράς ηλεκτρισμού, ούτε βεβαίως και στην επίλυση του προβλήματος του ακριβού ηλεκτρισμού.

-   Δεν υπάρχει απολύτως κανείς λόγος να τρέχει κάθε φορά η ΡΑΕ να ακολουθήσει τις ιδέες των τμημάτων μάρκετινγκ των «παρόχων». Αντίθετα, οι «πάροχοι» πρέπει να συμμορφώνονται με τις ρυθμίσεις των αρμοδίων Αρχών.

-   Η ΡΑΕ οφείλει να ενεργεί ως Ανεξάρτητη Αρχή ολόκληρης της Ελλάδας και όχι μόνο των μεγάλων αστικών κέντρων.

Πιο αναλυτικά:

Με την υπ’ αρ. Ε-160/2023 Απόφαση της ΡΑΕ (ΦΕΚ Β’6001/16.10.2023) και την υπό στοιχεία ΥΠΕΝ/ΔΗΕ/120637/2107 Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ Β’ 6600/21.11.2023), θεσπίστηκε κι εφαρμόστηκε από 1.1.2024 χρωματικός Κώδικας των τιμολογίων ηλεκτρικής ενέργειας.

Στη Διαβούλευση της 9.4.2025 η ΡΑΕ διαπίστωνε, άγνωστο πώς, ότι «ο Χρωματικός Κώδικας έτυχε μαζικής αποδοχής τόσο από τους Προμηθευτές Ηλεκτρικής Ενέργειας όσο και από το καταναλωτικό κοινό, ενώ η Αρχή στο πλαίσιο άσκησης της εποπτικής της αρμοδιότητας διαπίστωσε τη σημαντική ενίσχυση της διαφάνειας στην αγορά προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας αλλά και την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών». Ωστόσο στην πραγματικότητα, 20 μήνες μετά την εφαρμογή του χρωματικού κώδικα, οι καταναλωτές λιανικής παρέμειναν στη μεγάλη πλειοψηφία στο «Ειδικό» (πράσινο) τιμολόγιο, ενδεχομένως είτε αδυνατώντας να κατανοήσουν τα χαρακτηριστικά των διαφορετικών χρωμάτων τιμολογίων είτε επειδή αντιλήφθηκαν πως όποιο τιμολόγιο ή πάροχο και να επιλέξουν απλά θα αυτοεγκλωβίζονται σε ακριβό τιμολόγιο ηλεκτρισμού.

Την 1.8.2025 η ΡΑΕ ανακοίνωσε «Συμπληρωματική της 9.4.2025 Διαβούλευσης» μέχρι 31.8.2025, αποσκοπώντας στην επικαιροποίηση της υπ’ αρ. 409/2020 Απόφασής της, στην παγίωση του Χρωματικού Κώδικα των προϊόντων προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας και στην κωδικοποίησή τους σε ενιαία κανονιστική πράξη. Με τη «Συμπληρωματική» η ΡΑΕ προτίθεται να προσθέσει «Ευέλικτα προϊόντα ορισμένου χρόνου (Ευέλικτα Τιμολόγια που δεν συνδέονται με τη διακύμανση της χονδρεμπορικής αγοράς)», με νέο χρώμα (η ΡΑΕ προτείνει το κόκκινο).

Τόσο στη Διαβούλευση της 9.4.2025 όσο και στη Συμπληρωματική δεν υπάρχει η παραμικρή αναφορά στην Οδηγία (ΕΕ) 2024/1711 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Ιουνίου 2024, για την τροποποίηση των οδηγιών (ΕΕ) 2018/2001 και (ΕΕ) 2019/944 όσον αφορά τη βελτίωση του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της Ένωσης. Η οδηγία (ΕΕ) 2024/1711 έπρεπε να έχει μεταφερθεί στο εθνικό δίκαιο μέχρι τις 17 Ιανουαρίου 2025. Η παράλειψη της κυβέρνησης να τη μεταφέρει στο εθνικό δίκαιο ουδόλως σημαίνει πως η ΡΑΕ δεν οφείλει να τη λάβει υπόψη.

Με την προσθήκη των «κόκκινων», η λιανική αγορά ηλεκτρισμού αποκτά πέμπτο χρωματικό κώδικα, μετά τα πράσινα, κίτρινα, μπλε και πορτοκαλί τιμολόγια. Στα μπλε και κίτρινα τιμολόγια οι διάφοροι πάροχοι προσφέρουν πολλά διαφορετικά προϊόντα, με αποτέλεσμα η αγορά να δημιουργεί πλήρη σύγχυση στον τελικό καταναλωτή, ο οποίος κατά κανόνα δεν έχει διδακτορικό από Πολυτεχνείο ή Οικονομικές σχολές και ενδεχομένως δεν έχει γνώσεις λειτουργίας ηλεκτρονικού υπολογιστή ή δεν έχει καν πρόσβαση στο διαδίκτυο ή δεν έχει καν πρόσβαση σε φυσικό κατάστημα παρόχου. -  Η ΡΑΕ οφείλει να ενεργεί ως Ανεξάρτητη Αρχή ολόκληρης της Ελλάδας και όχι μόνο των μεγάλων αστικών κέντρων. Συνεπώς η προσθήκη νέου χρώματος δεν συμβάλει στην ...

απλοποίηση, από την οποία έχει ανάγκη η αγορά και εν δυνάμει μπορεί να δημιουργεί οικονομική επιβάρυνση σε βάρος καταναλωτών των ημιαστικών και αγροτικών/ορεινών περιοχών. Είναι εντελώς χαρακτηριστική η τηλεοπτική διαφήμιση παρόχου, που παρομοιάζει την αγορά ηλεκτρισμού με ζούγκλα. Σημειωτέον ότι και τις άπειρες διαφημίσεις τιμολογίων τελικά ο καταναλωτής ηλεκτρισμού τις πληρώνει.

Η προσθήκη νέου χρώματος («κόκκινων») τιμολογίων έρχεται μετά την προώθηση από πάροχο προϊόντος σταθερής μηνιαίας χρηματικής καταβολής. Εάν αύριο το τμήμα μάρκετινγκ παρόχου σκαρφιστεί διαφορετικό προϊόν, η ΡΑΕ θα προτείνει και νέα χρώματα (π.χ. θαλασσί, ιώδες), εξαντλώντας τα χρώματα του ουράνιου τόξου; Και θα συμβάλει η διόγκωση της πολυπλοκότητας στην ομαλή, διαφανή λειτουργία της αγοράς και στην προστασία των καταναλωτών; Κατά την απλή, κοινή λογική, προφανώς όχι!

Με ηλεκτρονικό μου μήνυμα προς τη ΡΑΕ στις 16.3.2025 (αρ. πρωτ. I-391629/18.3.2025) είχα επισημάνει περιπτώσεις καταστρατήγησης του Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας από παρόχους σε ό,τι αφορά τον τρόπο αποστολής λογαριασμού στον πελάτη, αναφέροντας ενδεικτικά συγκεκριμένες περιπτώσεις συγκεκριμένων παρόχων. Πέντε μήνες  μετά ουδέν έχει αλλάξει. Επιπλέον είχα επισημάνει το παράδοξο να προσφέρουν όλοι οι πάροχοι, κατά "αναιτιολόγητο" οικονομικά τρόπο, πιο χαμηλές τιμές στα Σταθερά, (μπλε τιμολόγια), που έχουν 12μηνη διάρκεια σύμβασης, και πιο υψηλές στα Ειδικά, (πράσινα τιμολόγια), τα οποία προσφέρονται για τον επόμενο μήνα και επομένως έχουν απείρως καλύτερη ορατότητα των οικονομικών συνθηκών και έλεγχο του κόστους τους. Συνεπώς η κοινή λογική οδηγεί στο συμπέρασμα πως τα Ειδικά Τιμολόγια θα πρέπει φυσιολογικά να είναι πιο φθηνά από τα Σταθερά, για όλους τους παρόχους..

Η ΡΑΕ ουδόλως προβληματίζεται για τα πιο πάνω και, σύμφωνα με δημοσίευμα για δηλώσεις του αντιπρέδρου του κλάδου Ενέργειας κ. Φούρλαρη, θεωρεί απολύτως φυσιολογικό οι πάροχοι να διατηρούν υψηλά τιμολόγια, προκειμένου να κατευθύνουν τους καταναλωτές στα επιθυμητά γι’ αυτούς προϊόντα. Σύμφωνα με τους ν. 2773/1999 & 4001/2011 η ΡΑΕ είναι ανεξάρτητη ρυθμιστική αρχή, η οποία εποπτεύει και ρυθμίζει την εγχώρια αγορά ενέργειας, σε όλους τους τομείς της. Ασκεί επίσης την εποπτεία της εφαρμογής των μέτρων προστασίας των καταναλωτών, όπως αυτά προσδιορίζονται στο Β’ Μέρος του Νόμου 4001/2011. Η πολυπλοκότητα της αγοράς, η ανεξέλεγκτη δραστηριότητα των παρόχων και οι υψηλές τιμές ηλεκτρισμού σε σχέση με την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών δημιουργούν "απρόσμενα" κέρδη των Παρόχων σε βάρος των καταναλωτών, με τις ευλογίες της ΡΑΕ.

Κατά συνέπεια τα πιο πάνω αποτελούν για τον τελικό καταναλωτή ενδείξεις πλημμελούς άσκησης των αρμοδιοτήτων της ΡΑΕ, η οποία δίνει την εντύπωση πως ενδιαφέρεται πρωτίστως για τη διασφάλιση της κερδοφορίας του «μεγάλου» παρόχου, (ο οποίος στον ισολογισμό του περιλαμβάνει τα οικονομικά αποτελέσματα του Διαχειριστή Δικτύου Διανομής).

Η εντύπωση αυτή προκύπτει από συγκεκριμένες ενέργειες της ΡΑΕ:

•   Με τις διαδοχικές 164/09.3.2023 και 198/30.3.2023 Αποφάσεις της ΡΑΕ αυξήθηκε το επιτρεπόμενο έσοδο του Διαχειριστή Δικτύου Διανομής για το 2023 από €780,9 εκατομμύρια σε €981,8 εκατομμύρια.

•   Τον Απρίλιο 2023 η ΡΑΕ τροποποίησε την αναλογία χρέωσης που ίσχυε για ισχύ (συμφωνημένα KVA παροχής) και για ενέργεια (κιλοβατώρες κατανάλωσης), με αποτέλεσμα στους λογαριασμούς να προκύπτουν «υπερβολικές» χρεώσεις Δικτύου Διανομής (και εμφανώς αναντίστοιχες με τις χρεώσεις Δικτύου Μεταφοράς στην ίδια παροχή). Το είχε επισημάνει το Μάιο 2023 ο Ελληνικός Σύνδεσμος Προμηθευτών Ενέργειας (ΕΣΠΕΝ), ενώ τον Ιούλιο 2023 έκαναν σχετική ερώτηση στη Βουλή 20 βουλευτές, χωρίς βεβαίως αποτέλεσμα.

•   Σύμφωνα με τις αποφάσεις της ΡΑΑΕΥ 236/2017 και 237/2017 (ΦΕΚ Β 4496/2017), από το 2018 και μετά ο Διαχειριστής Δικτύου Διανομής είναι διαχειριστής των ρευματοκλοπών. Σε εφαρμογή του όρου 8 της Άδειας Διαχείρισης του Ελληνικού Δικτύου Διανομής, ο Διαχειριστής υποχρεούται να συστήσει, να λειτουργεί και να διαχειρίζεται σε διαρκή βάση, μητρώο μετρητών και εκπροσώπων μετρητών το οποίο θα εξυπηρετεί τις λειτουργίες που απαιτούνται για την εξυπηρέτηση των δραστηριοτήτων παραγωγής και προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας και των συναλλαγών της αγοράς. Ο Διαχειριστής φέρει την ευθύνη ελέγχου της πληρότητας, και κατά περίπτωση της ορθότητας των στοιχείων Πελατών που έχουν εισαχθεί στο πληροφοριακό του σύστημα και ευχερώς δύναται να εντοπίσει τυχόν ελλείψεις ή και σφάλματα. Ως προς το ζήτημα καταχώρησης του ΑΦΜ των Πελατών, η διαπίστωση της ύπαρξης ή μη σχετικής καταχώρησης για ορισμένο Πελάτη είναι ιδιαίτερα ευχερής. Επειδή ο Διαχειριστής δεν έδινε σε πάροχο στοιχεία ΑΦΜ Πελατών, με την 791Α/21.10.2021 Απόφαση, «κατ’ εφαρμογήν της αρχής της αναλογικότητας», η ΡΑΕ επέβαλε στο Διαχειριστή πρόστιμο €250.000, (ποσοστό μόλις 0,0278% του ετήσιου κύκλοy εργασιών, όταν η νομοθεσία επιτρέπει πρόστιμο έως 10%, δηλαδή έως €90 εκατομμύρια).

Στην πιο πάνω 791Α/21.10.2021 Απόφαση της ΡΑΕ αναγράφεται «[ΔΙΑΓΡΑΦΕΤΑΙ ΣΚΟΠΙΜΩΣ]» το πλήθος μετρητών για τους οποίους δεν υπάρχουν ή υπάρχουν λανθασμένα στοιχεία ΑΦΜ. Ωστόσο, σύμφωνα με δημοσίευμα ειδικού ενεργειακού ιστότοπου το Δεκέμβριο 2023, «λόγω της μη τήρησης επικαιροποιημένου μητρώου πελατών από την πλευρά του Διαχειριστή, δεν είναι εφικτό να διασταυρωθεί σε ποιον ανήκει κάθε ένας από τους περίπου 7 εκατομμύρια μετρητές που είναι ενεργοί αυτή τη στιγμή. Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΡΑΕ Θ. Δαγούμα, διαπιστώνεται ότι περίπου 2 εκατομμύρια μετρητές έχουν μη υπαρκτά ή καθόλου ΑΦΜ». Σ’ αυτόν λοιπόν το Διαχειριστή-πρότυπο κακοδιαχείρισης, που λειτουργεί με όρους μονοπωλίου, η ΡΑΕ επιτρέπει να ανακτά εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ ετησίως από τους καταναλωτές, «λόγω ρευματοκλοπών», οι οποίες μάλιστα διαρκώς αυξάνονται κάθε χρόνο.

Στον πιο κάτω πίνακα βλέπουμε τις Αποφάσεις της ΡΑΕ, με τις οποίες εγκρίθηκαν από το 2006 μέχρι και το 2024 οι συντελεστές απωλειών του Δικτύου Διανομής ηλεκτρικής ενέργειας:

Αριθμός Απόφασης ΡΑΕ	Συντελεστής Απωλειών Δικτύου	Συντελεστής Απωλειών Δικτύου Μέσης Τάσης	Συντελεστής Απωλειών Δικτύου Χαμηλής Τάσης	Μη Τεχνικές απώλειες	Περίοδος αναφοράς μελέτης Διαχειριστή ΕΔΔΗΕ
17/26.1.2006	6,8%	3,2%	3,6%		2003-2004
752/18.12.2014	6,5%	2,5%	2,9%	1,1%	2012-2013
573/16.12.2016	8,5%	2,4%	2,9%	3,2%	2014-2015
1022/30.11.2017	9,7%	2,5%	3,0%	4,2%	2016
1242/13-17.12.2018	9,3%	2,4%	3,0%	3,2% (άθροισμα 8,6%)	2017
778/24-28.4.2020	9,7%	2,5%	3,1%	4,1%	2018
248/2021 (ισχύς από 1.7.2021)	9,903%	2,396%	2,992%	4,515%	2019
163/17.2.2022	9,827%	2,331%	3,026%	4,470%	2020
Ε-282/19.12.2024 Διαύγεια 13.3.2025	11,3636%	2,7675%	3,0278%	5,5568% (άθροισμα 11,3521%)	2023

 

Μέσα σε μια δεκαετία, από το 2013 μέχρι το 2023, οι απώλειες δικτύου αυξήθηκαν 74,8%. Στο ίδιο διάστημα οι «Μη Τεχνικές Απώλειες» αυξήθηκαν 505%, με το μεγάλο μέρος της αύξησης στην τριετία 2014-2016. Δέκα χρόνια αργότερα η κατάσταση δεν έχει διορθωθεί.

Για τις χρεώσεις των ρευματοκλοπών στους καταναλωτές διατυπώθηκε απολύτως χαρακτηριστικά η αγανάκτηση εκπροσώπων της βιομηχανίας σε ημερίδα του Συνδέσμου Βιομηχάνων Ελλάδος, που πραγματοποιήθηκε στις 13.6.2025 στη Θεσσαλονίκη, με συμμετοχή της ηγεσίας του ΥΠΕΝ: «εγώ, σε μια επιχείρηση, δεν έχω τη δυνατότητα να πω “πόσο μου κοστίζει αυτό, πέντε, άλλα πέντε μου κοστίζει αυτό, δέκα, να βάλω κι άλλα δύο πάνω και να το πουλήσω”. Ισχύει αυτό στην ενέργεια ή δεν ισχύει; Εμείς εδώ ακόμα πληρώνουμε και τις ρευματοκλοπές! Δηλαδή εμάς, αν μας κλέψει κάποιος, μπορούμε να το χρεώσουμε σε κάποιον άλλον;». Η απάντηση είναι «όχι, επειδή λειτουργεί ανταγωνισμός».

•        Η ενδοημερήσια διακύμανση της τιμής αγοράς επόμενης ημέρας στον ηλεκτρισμό φαίνεται να αυξάνεται υπερβολικά τις ώρες της βραδινής αιχμής ζήτησης, όταν μπαίνουν στο σύστημα τα υδροηλεκτρικά. Είναι απολύτως ενδεικτικά τα πιο κάτω στιγμιότυπα οθόνης από το Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας την Πέμπτη 24/7/2025 και την Πέμπτη 21/8/2025.

 

Κατά τη διάρκεια της κρίσης εφοδιασμού με φυσικό αέριο, από το καλοκαίρι του 2022 και μέχρι τέλους 2023 η ανώτατη «ρυθμιζόμενη τιμή» για τα «μεγάλα» υδροηλεκτρικά είχε καθοριστεί από τη ΡΑΕ στα €112,00. Ωστόσο, στις 24/7/2025 η μέγιστη ενδοημερήσια τιμή στην αγορά επόμενης ημέρας έφθασε στα €392,98 και στις 21/8/2025 στα €142,90 χωρίς πραγματική ουσιαστική μεταβολή στα στοιχεία του μείγματος ηλεκτροπαραγωγής, πέραν της εισαγωγής των υδροηλεκτρικών.

 

Όπως προβλέπεται από την Ευρωπαϊκή και από την Εθνική νομοθεσία για τις ενεργειακές αγορές, βασική απαίτηση για τα τιμολόγια πρόσβασης στα δίκτυα είναι ότι θα πρέπει αυτά να αντικατοπτρίζουν το κόστος των παρεχόμενων υπηρεσιών και να διασφαλίζουν τη λειτουργία, τη συντήρηση καθώς και την υλοποίηση νέων επενδύσεων, που είναι όλα αναγκαία για την εκπλήρωση των σκοπών των δικτύων, µε γνώμονα την οικονομία και την αποτελεσματικότητα και λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη παροχής κινήτρων αποδοτικότητας στους ∆ιαχειριστές. Οι «Μη Τεχνικές Απώλειες» συνιστούν προφανώς περιστατικά κλοπής ηλεκτρισμού, τα οποία συνιστούν ευθύνη και αρμοδιότητα του Διαχειριστή. Κατά συνέπεια οι «Μη Τεχνικές Απώλειες» πρέπει να καταλογίζονται στο Διαχειριστή και να μην μεταφέρονται, μέσω των παρόχων, στους καταναλωτές. Με τον τρόπο αυτό αφενός ο Διαχειριστής θα έχει κίνητρο μείωσης των ρευματοκλοπών και αφετέρου, εφόσον οι πάροχοι μεταφέρουν τα σχετικά ποσά στους καταναλωτές και δεν τα χρησιμοποιήσουν για ν’ αυξήσουν την κερδοφορία τους, το μέτρο αυτό ασφαλώς μπορεί να συμβάλει στη μείωση του προβλήματος του ακριβού ηλεκτρισμού στη χώρα.

Με βάση όλα όσα αναφέρονται πιο πάνω είναι σαφές πως η ΡΑΕ έχει καταστεί μέρος του προβλήματος ακριβού ηλεκτρισμού στην Ελλάδα. Επειδή ο ηλεκτρισμός βρίσκεται στη βάση της παραγωγικής πυραμίδας, η ακρίβεια υπονομεύει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της χώρας και εξαφανίζει το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών, αυξάνοντας ταυτόχρονα, μέσω του ΦΠΑ, τα φορολογικά έσοδα. Σημειώνεται ότι ο προϋπολογισμός 2024 εκτελέστηκε με το θηριώδες και πέραν πάσης οικονομικής λογικής πλεόνασμα των €11,4 δισεκατομμυρίων, επί συνολικών εσόδων €68,9 δισεκατομμυρίων. Το 2025 η κατάσταση είναι ακόμα χειρότερη για την επιβάρυνση του Έλληνα, αφού στο διάστημα Ιανουαρίου-Ιουλίου 2025 το πρωτογενές πλεόνασμα είναι ήδη €7,939 δισεκατομμύρια, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα €3,599 δισεκατομμυρίων και πρωτογενούς πλεονάσματος €5,665 δισεκατομμυρίων για την ίδια περίοδο το 2024.

Δεν είναι στραβός ο γιαλός στην αγορά ηλεκτρισμού: αυτοί που έχουν την αρμοδιότητα και ευθύνη της ρύθμισης αρμενίζουν στραβά!