ΑΠΟΛΙΓΝΙΤΟΠΟΙΗΣΗ: Η ΓΕΡΜΑΝΙΑ, Η ΕΛΛΑΔΑ, Η ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ ΚΑΙ Η ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΗ ΑΠΙΣΤΙΑ.

Τον Ιανουάριο 2020 η Γερμανική κυβέρνηση παρουσίασε το νόμο για το σταδιακό κλείσιμο των εργοστασίων ηλεκτροπαραγωγής από λιθάνθρακα και λιγνίτη μέχρι το 2038 (στον πίνακα φαίνεται το πρόγραμμα για τα λιγνιτικά εργοστάσια). Κύριοι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη είναι η RWE στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία και η LEAG στη Λουσατία (περιοχή της Σαξονίας & Βρανδεμβούργου).

Το σχέδιο για το πρόωρο κλείσιμο των λιγνιτικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής προβλέπει συνολικές αποζημιώσεις 4,35 δισ. ευρώ, (2,6 δισ. ευρώ για την RWE και 1,75 δισ. ευρώ για τη LEAG), για "απώλεια κερδών", "πρόσθετο κόστος για τη διαχείριση των ορυχείων", "διασφάλιση της επανακαλλιέργειας των ορυχείων". Επιπλέον οι εταιρείες δεσμεύθηκαν να μη προβάλουν μελλοντικές νομικές αξιώσεις.

Το Μάρτιο 2021 η Κομισιόν ξεκίνησε έρευνα για το εάν οι πιο πάνω αποζημιώσεις αποτελούν κρατική ενίσχυση. Το Δεκέμβριο 2022 η Γερμανία κοινοποίησε στην Επιτροπή μια αναθεωρημένη μέθοδο υπολογισμού των διαφυγόντων κερδών της RWE, για να αποδείξει ότι η αποζημίωση των 2,6 δισεκατομμυρίων ευρώ ήταν δικαιολογημένη και αναλογική.

Το Δεκέμβριο 2023 η Κομισιόν ανακοίνωσε ότι η αποζημίωση στην RWE "είναι ...

σύμφωνη με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις" (για την αποζημίωση στη LEAG επί του παρόντος δεν υπάρχει ανακοίνωση) [1]. Με βάση την ανακοίνωση, η Κομισιόν κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το μέτρο υπέρ της RWE συνιστά κρατική ενίσχυση, καθώς παρέχει πλεονέκτημα στον φορέα εκμετάλλευσης του σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά, η ενίσχυση:

• είναι απαραίτητη για την RWE προκειμένου να καταργήσει σταδιακά τους λιγνιτικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής της, οι οποίοι είναι επί του παρόντος κερδοφόροι. Η Επιτροπή διαπίστωσε ότι η RWE έπρεπε να αποζημιωθεί για να βγει από την αγορά, προκειμένου η Γερμανία να επιτύχει τους στόχους για την προστασία του περιβάλλοντος και να μειώσει τις εκπομπές "αερίων του θερμοκηπίου" έως το 2030.
• ενδείκνυται, καθώς τα εναλλακτικά μέτρα πολιτικής δεν θα επέτρεπαν μια τόσο καλά στοχευμένη και προβλέψιμη σταδιακή κατάργηση, καθώς και συναίνεση μεταξύ της κυβέρνησης και των φορέων εκμετάλλευσης των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής.
• αναλογικό, καθώς περιορίζεται στο ελάχιστο απαραίτητο και δεν οδηγεί σε υπεραντιστάθμιση, δεδομένου ότι η τρέχουσα καθαρή αξία των διαφυγόντων κερδών της RWE είναι μετρήσιμα υψηλότερη από την τρέχουσα καθαρή αξία της αποζημίωσης.

Η Κομισιόν ισχυρίζεται πως "κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η συμβολή του μέτρου στους περιβαλλοντικούς και κλιματικούς στόχους της ΕΕ αντισταθμίζει κάθε πιθανή στρέβλωση του ανταγωνισμού που προκαλείται από τη στήριξη". Σε αυτή τη βάση, η Κομισιόν ενέκρινε το Γερμανικό μέτρο βάσει των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις.

Η απόφαση της Κομισιόν γεννά πάρα πολλά ερωτηματικά για την άρον-άρον απολιγνιτοποίηση στην Ελλάδα, χωρίς την παραμικρή αποζημίωση στη ΔΕΗ, ιδίως μάλιστα για την αναπόσβεστη αξία των ΑΗΣ Πτολεμαΐδα 5, Μελίτης και Αγίου Δημητρίου 5, αλλά και για διαφυγόντα κέρδη απ' τη λειτουργία των λιγιτικών μονάδων σε συνθήκες αγοράς ριζικά διαφορετικές απ' αυτές της Γερμανίας. Ιδίως μάλιστα στην περίπτωση που αποδειχθεί πως υπάρχει εφικτή τεχνολογική λύση εξουδετέρωσης του "επάρατου" CO2, (η Πτολεμαΐδα 5 έχει εξαρχής κατασκευαστεί με υποδομή για σύλληψη του CO2), θα είχε ενδιαφέρον να δούμε αν μέτοχοι της ΔΕΗ ζητήσουν διερεύνηση για τυχόν διάπραξη του αδικήματος της απιστίας απ' τη διοίκηση της εταιρείας.

Άλλωστε, σύμφωνα με σημερινά δημοσιεύματα, ο Άρειος Πάγος έκανε διπλή παρέμβαση για το χάσκι της Αράχωβας. Ελπίζουμε να δείξει αντίστοιχη ευαισθησία και για τυχόν "εγκλήματα λευκών κολλάρων", βελτιώνοντας την εικόνα της Δικαιοσύνης στα μάτια των πολιτών, η οποία δεν φάνηκε να είναι η καλύτερη στην περυσινή έρευνα της Public Issue [2].

[1] https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_23_5815

[2] https://www.publicissue.gr/corruption-2023/